Madeira wijn woordenboek
Mist u een term? Mail het ons! U krijgt zo spoedig mogelijk antwoord.
Daarmee helpt u ons dit woordenboek compleet en informatief te maken voor iedereen.
Een nieuw ontwikkelde druif, een kruising van diverse klonen van rieslings. Deze druif wordt experimenteel gebruikt door Justino's, misschien wordt het in de toekomst een nieuw Madeira druivenras.
a
Aroma's van MadeiraDe aroma’s van een kwaliteits-Madeira worden gevormd deels door de druif en grotendeels door rijping onder invloed van zuurstof en warmte. Tijdens de rijping ontstaan tertiaire aroma’s, het zogenoemde bouquet.
Meer informatie: www.madeirawijn.nl/proefmethode
b
Barbeito MadeiraEen producent van Madeira wijn, een familiebedrijf, opgericht in 1946 door Mário Barbeito de Vasconcelos.
Nu wordt Barbeito geleid door zijn dochter, Manuela de Vasconcelos.
Meer informatie op de website: www.vinhosbarbeito.com
Eén van de "edele druivenrassen" van Madeira.
Hoge zuren en veel natuurlijk suiker, wat bitter.
Donker, rijk en zeer fruitig.
Elk smaaktype wijn: van droog tot zoet.
Blandy's Madeira is opgericht in 1811 door John Blandy.
Blandy's is nu onderdeel van de Madeira Wine Company, samen met Cossart Gordon, Leacock's en Miles.
Voor meer informatie: www.blandys.com
Een blend van wijnen met een gemiddelde leeftijd die op de fles vermeld staat.
3, 5, 10, 15, 20, 30, 40, 50 of 50+ jaar.
De gemiddelde leeftijd is geen werkelijke leeftijd, maar een stijl-aanduiding.
Wit druivenras van Madeira, ook Bual genoemd.
Vol en rijp, met veel natuurlijke suikers. Aroma van rozijnen.
Eén van de vier edele druivenrassen.
Stijl van de wijn: meio doce / medium sweet / halfzoet.
Restsuikergehalte van de wijn: 40-60 gram per liter
Past goed bij stoofschotels, oude kazen, donkere chocolade.
Een traditioneel koek van Madeira, vergelijkbaar met onze kruidkoek.
Donker gekleurd, met een zachte structuur, gekruid met o.a. kaneel en kruidnagel.
Gevuld met walnoten en amandelen. Deze cake hoef je niet te snijden, je mag het met je handen afscheuren.
Malvasia of Boal Madeira past hier goed bij.
Producent van Madeira, opgericht in 1877 door Henrique Menezes Borges.
Borges is nog altijd een familiebedrijf.
Meer informatie: www.hmborges.com
c
CanteiroNormaal gesproken worden wijnen gerijpt in een koele, donkere ruimte, meestal een kelder. Madeira daarentegen oudert in een bovengrondse loods, waar de temperatuur zo’n 30º C is. De zon mag er schijnen! De wijnen worden hier langzaam gestoofd. Om deze temperatuur te bereiken heeft deze loods vaak een zinken dak. En soms zijn er nog extra verwarmingsbuizen aangebracht. Deze langzame veroudering heet het Canteira systeem, het is de basis van alle kwaliteits-bewaarwijnen. “Canteira” is de naam van de houten balken waar de fusten op liggen.
ColheitaColheita (spreek uit: koe-jij-ta) betekent jaargang. Dit zijn dus wijnen van één oogstjaar, wat vermeld staat op het etiket. Minimaal 5 jaar rijping op hout.
Sommige colheita’s zijn meer dan 100 jaar oud, zeer smakelijk en kostbaar!
Colheita kan gemaakt zijn van één van de 4 edele druivenrassen, maar ook van terrantez of tinta negra.
Het oudste nog bestaande Madeira wijnhuis, opgericht in 1745 door een Schot: Francis Newton.
In 1758 werd Thomas Gordon partner en in 1808 kwam er een Ier bij: William Cossart.
De meeste Madeira werd verscheept naar Amerika, zodat deze wijn "American Madeira" werd genoemd.
Nu is Cossart Gordon onderdeel van de MWC: Madeira Wine Company.
e
EspadaZwaardvis. Een indrukwekkend mooie vis met een zeer lange bek.
Traditionele vis in Madeira.
Spies van vlees. Op de tafel wordt een houder gezet, daar hangt een spies aan met gegrild vlees aan
In het restaurant serveert men soms allerlei vlees van de spies achter elkaar.
De rustperiode tussen de verhitting in de estufa en het lageren op hout.
Extra reserva MadeiraEen blend van jaren. De gemiddelde rijpingstijd is 15 jaar. Verder gelden voor deze wijn dezelfde regels als voor een Special Reserva.
Dit is een weinig voorkomende stijl, wijnmakers wachten liever nog 5 jaar zodat ze een frasquera kunnen maken.
f
Finest MadeiraFinest Madeira heeft 3 maanden estufagem ondergaan: snelle rijping
Gemaakt van de tinta negra druif.
Totaal 3 jaar rijping op vat.
Dit is een eenvoudige stijl wijn met een duidelijk caramel-toon, die gebruikt wordt in het eten: in soepen en sauzen.
Frasquera is Portugees voor "Glas".
Dit zijn de topwijnen van Madeira. Ook wel Vintage genoemd. Altijd met een vermelding van oogstjaar, uitsluitend gemaakt van één van de 4 edele druivenrassen. Minimaal 20 jaar rijping op vat. Het rijpingspotentieel is bijna onbeperkt.
Hoofdstad van Madeira, in het zuiden. Funchal betekent venkel.
Op Madeira wonen in totaal 270.00 mensen.
In Funchal, inclusief de omliggende gebieden Câmera de Lobos, Caniço, Machico en Ribeira Barva wonen 150.000 mensen.
h
Henriques & HenriquesMadeira producent, opgericht in 1850 door João Gonçalves Henriques.
In 1912 is het bedrijf overgenomen door zijn twee zoons: Francisco Eduardo and João Joaquim Henriques.
Meer informatie: www.henriquesehenriques.pt
i
IVBAMInstituto do Vinho, do Bordado e do Artesanato de Madeira.
Instituut voor wijn en borduurwerk. De vertegenwoordiging van twee bedrijfstakken door één instituut heeft een economische oorzaak.
Het IVBAM reguleert en controleert Madeira wijnen.
Het laboratorium en het proefpanel onderzoeken beiden de kwaliteit van de wijnen.
Ook verzorgt het IVBAM de promotie van de wijnen.
Meer informatie: www.ivbam.gov-madeira.pt
j
Justino's MadeiraProducent van Madeira wijn, opgericht in 1870.
In 1993 in handen gekomen van Franse eigenaren.
Meer informatie: www.justinosmadeira.com
k
KookwijnEenvoudige Madeira van 3 jaar oud wordt gebruikt om mee te koken. Om geen accijnzen op wijn te hoeven betalen voegt de wijnmaker aan deze Madeira peper en zout toe. Hierdoor is het geen wijn meer, maar een saus. Dit wordt verkocht in kleine flesjes.
l
LagarEen grote handpers uit de 18e eeuw, geheel gemaakt van hout.
LatadaDe meeste wijngaarden zijn in een latada-systeem aangeplant, (pergola of trellis-system).
Hierbij hangen de druiven als een dak op ongeveer 1,5 tot 2 meter hoogte. De druiven krijgen zo druiven meer lucht, waardoor er minder risico is op rot en schimmel.
Vroeger werd hieronder vaak groente verbouwd, maar dat komt de kwaliteit van de druiven niet ten goede, het is nu niet meer de gewoonte.
Rond 1550 werden de eerste lavadas aangelegd: lange kanalen in de bergen, die het water van het noorden naar het zuiden brengen. In totaal zijn er 2150 kilometer levadas, waarvan 40 km in tunnels. Deze kanalen hebben de landbouw overal in het zuiden van Madeira mogelijk gemaakt. De levadas moeten onderhouden worden: rotsblokken en aarde van aardverschuivingen, omgevallen bomen en bladeren moeten worden verwijderd. Naast de levadas zijn er paden voor onderhoud. Nu zijn er voor de toeristen op deze paden 300 km levadas-routes uitgezet waar men kan wandelen door de spectaculaire natuur: langs watervallen, door eucalyptusbossen en soms langs steile hellingen.
m
Madeira - het eilandMadeira is een vulkanisch eiland, 20 miljoen jaar geleden gevormd. Het ligt in de Atlantische Oceaan, 600 km van de Marrokaanse kust en 900 km ten zuidwesten van Portugal. Het hele eiland is bergachtig, de hellingen zijn vaak zeer stijl. Madeira wordt wel het Bloemeneiland of Eiland van de Eeuwige lente genoemd. Het klimaat is subtropisch en zeer gelijkmatig. Voor meer informatie: het eiland Madeira
Madeira Wine Company MWCMadeira Wine Company, afgekort als MWC, opgericht in 1913.
Het is de grootste Madeira wijn producent. Grotendeels in handen van Symington, een portbedrijf.
De merken die zij voert zijn: Blandy's, Cossart Gordon, Leacock's Miles.
Meer informatie: www.madeirawinecompany.com
Wit druivenras van Madeira.
Vol en rijp, met veel natuurlijke suikers. Aroma van koffie en chocolade.
Eén van de vier edele druivenrassen.
Stijl van de wijn: doce / zoet.
Past goed bij blauwe kazen en vol-zoete desserts.
p
Pereira d'Oliveira MadeiraOpgericht in 1850 door João Pereira D’Oliveira.
Pereira verkocht alleen wijn op Madeira en aan het Portugese vasteland.
Pereira heeft in totaal 6 kleine Madeira -wijnbedrijven opgekocht.
Pas vanaf 1985 zijn zij ook naar andere landen gaan exporteren.
Hierdoor is D'oliveira is beroemd om zijn grote voorraad zeer oude wijnen, bijvoorbeeld uit de jaren '20 en '3Meer informatie: www.perolivinhos.pai.pt
Een zeer steile helling op Madeira.
Steile hellingen zijn meer regel dan uitzondering.
Poncha (Engels: punch) is een alcoholische drank die overal op Madeira gedronken wordt.
Traditioneel gemaakt van 50 % witte rum (brandewijn uit suikerriet) met citroensap en honing.
Vaak aangevuld met smaken zoals passievrucht.
Minmum alcoholgehalte 25%.
r
Rainwater MadeiraEen lichte Madeira wijnstijl, speciaal voor de Amerikaanse markt. Het verhaal gaat dat er ooit een vat Madeira op het strand achter gebleven was, bedoeld om verscheept te worden naar Amerika. Door regenwater werd deze wijn verdund, wat uiteindelijk tot dit type wijn leidde. Rainwater mag gemaakt worden in estufa (snelle verhitting) of als canteiro (langzame verhitting) en vanaf 3 jaar rijping verkocht worden.
De druiven die gebruikt worden zijn de verdelho en de tinta negra.
Een blend van druivenrassen met een gemiddelde leeftijd van 5 jaar. Hiervoor mag zowel estufagem als het canteira systeem gebruikt worden. Elk toegestaan druivenras kan gebruikt worden. De bekendste Reserva is Alvada van Blandys, een blend van Boal en Malmsey. Dit is een nieuwe en zeer succesvolle wijn, een compromis tussen klassieke rijpingswijnen en commerciële jonge wijn.
s
SercialWit druivenras met hoge zuren en weinig suikers.
Eén van de vier edele druivenrassen van Madeira.
Restsuikergehalte van de wijn: < 25 gram/liter
Stijl: secco / dry / droog.
Goede wijn als aperitief.
Een uniek procedé, wat lijkt op het sherry-systeem, maar niet hetzelfde is. In Madeira is de solera een systeem, waarbij de wijn eerst 50 jaar in een houten vat bewaard blijft. Daarna wordt er af en toe wat afgetapt en verkocht, maximaal 10 %. Het vat wordt dan weer bijgevuld met jonge wijn. Dit geeft een prachtige blend van smaken: de oude wijnen zorgen voor complexiteit, de jonge wijnen voor frisse levendigheid.
Na 10 x aftappen mag het hele vat in één keer gebotteld worden.
Een blend van jaren. De gemiddelde rijpingstijd van de hele wijn is minimaal 10 jaar.
Special Reserva wordt vrijwel altijd gemaakt volgens de canteira methode en over het algemeen wordt het druivenras vermeld.
Zonder vermelding van het druivenras is deze wijn gemaakt van tinta negra.
In 1794 bedacht Pantaleão Fernandez het eerste estufagem-systeem:
in plaats van wijnen de wereld door te sturen kun je ze ook laten rijpen op een warme plaats. “Stufa” is Portugees voor stoven.
Een porthuis, was groot-aandeelhouder van de Madeira Wine Company.
t
Terrantez druifEén van de "edele druivenrassen" in Madeira.
De Terrantez druif komt uit de Douro-regio.
Hoge zuren en veel natuurlijk suiker, wat bitter.
Een druif die voor pittige wijnen zorgt.
Elk smaaktype wijn: van droog tot zoet.
Dit druivenras is afkomstig van het Portugese vasteland. Na de catastrofale vernietiging van de wijnstokken door druifluis in 1875 werden de meeste wijngaarden opnieuw beplant met de Tinta Negra. Dit blauwe druivenras is nu goed voor 85 % van productie van Madeira. Het is makkelijk te telen.
Tinta negra is de basis voor de goedkope wijnen, maar er wordt steeds meer goede kwaliteitswijn van gemaakt.
Vroeger werd dit ras Tinta Negra Mole genoemd, maar “mole” betekent zwart, duister, die associatie wil men niet meer.
v
VerdelhoWit druivenras van Madeira.
Eén van de vier edele druivenrasssen.
Stijl van de wijn: meio secco / medium dry / halfdroog
Restsuikergehalte van de wijn: 17-40 gram.
Gastronomisch breed inzetbaar door goede balans van zuur en zoet
De vinificatie van Madeira is uniek in de wereld: Madeira wordt als enige wijn ter wereld beter van langdurige en langzame rijping met warmte en zuurstof.
Madeira is tijdens de vergisting versterkt met druiven-distillaat. De restsuiker maakt de wijn op natuurlijk wijze zoet.
Zie voor uitgebreide informatie: Madeira wijn maken